Đọc hiểu Nhà mẹ Lê

Soạn bài, Truyền đạt ý của bài văn Nhà mẹ Lê của Thạch Lam

I. Đề đọc hiểu Nhà mẹ Lê - mẫu số 1:

'Bác Lê sống ở căn nhà cuối phố, một tổ ấm rách nát như bao ngôi nhà khác. Gia đình chật chội, nhà cửa chỉ là những chiếc chiếu vuột, giường nan một góc đau đớn. Mùa đông, ổ rơm trở thành giường ngủ, nơi mẹ con chật chội nằm, tạo nên bức tranh giống như ổ chó, với chó mẹ và chó con lúc nhúc. Đối với những người nghèo như bác, nơi ở như vậy cũng là niềm hạnh phúc. Nhưng làm thế nào để kiếm ăn? Bác Lê vất vả, khó khăn suốt ngày cũng không đủ nuôi đủ đám con. Từ sáng sớm, mùa nắng hay mùa rét, bác ta phải đứng dậy làm việc mướn cho những người có ruộng trong làng. Những ngày có việc, mặc dù vất vả, nhưng chắc chắn tối về sẽ có một ít gạo và vài đồng xu để mang về nuôi lũ con đói đang đợi ở nhà.'

'Những ngày ấy là những ngày hạnh phúc. Nhưng đến mùa đông, khi ruộng lúa đã gặt xong, cánh đồng chỉ còn lại bỏng rơm cô quạnh bay trong gió rét như lưỡi dao sắc khéo vào làn da, bác Lê lo sợ, vì không có ai mướn bác làm việc nữa. Thế là cả nhà phải trải qua những ngày đói kém. Đứa con nhỏ nhất, là Tý, Phún, và Hy, những đứa trẻ mà mẹ chúng bế trên tay, chúng khóc lóc không có thức ăn. Dưới lớp áo rách nát, da thịt chúng thâm tím vì cảm lạnh, như thịt con trâu chết. Bác Lê ôm con trong ổ rơm, để con ấm áp dưới cõi lòng của mình. Đứa con lớn nhất, từ sáng sớm đã đi cùng bố ra đồng kiếm ốc, con ốc, hay sau mùa gặt, đi hái những bông lúa còn sót lại. Đó là những ngày may mắn nếu chúng mang về được ít lúa, trong những ngày tốt lành. Bác Lê nhanh chóng đẩy con ra để lấy bó lúa, đổ xuống dưới chân đồng vò nát, vét gạt hạt thóc giã lấy hạt gạo. Sau đó là một bữa tối ấm áp vào buổi tối lạnh giá, mẹ con hòa mình xung quanh nồi cơm hấp hơi, trong khi bên ngoài trời rét buốt, tiếng gió rít qua mái lá trận trạch.'

(Trích 'Nhà mẹ Lê' - Thạch Lam)

Câu 1: Xác định phương tiện diễn đạt có trong đoạn trích trên.

Câu 2: Tìm một câu sử dụng biện pháp so sánh trong đoạn trích và mô tả tác dụng của nó.

Câu 3: Nội dung của đoạn trích là gì?

Câu 4: Viết đoạn văn từ 5-7 câu bày tỏ suy nghĩ của bạn về đoạn trích trên.

* Kết quả đề đọc hiểu số 1:

Câu 1:

Phương pháp diễn đạt: Tự thuật, mô tả chi tiết

Câu 2:

Học sinh mô tả và làm rõ ý nghĩa của biện pháp so sánh trong một trong những câu sau:

- 'Trời đông lạnh như lưỡi dao sắc bén vào da, cánh đồng chỉ còn trơ cuống rạ cưới gió bấc.'

+ So sánh trạng thái lạnh lẽo của trời đông với lưỡi dao sắc, cánh đồng trơ cuống rạ cưới gió bấc.

+ Tác dụng: Mô tả hình ảnh tê tái của trời đông và cánh đồng để tăng cường cảm xúc và tạo hình ảnh rõ ràng cho độc giả.

- 'Dưới chiếc áo rách nát, thịt chúng nó tái tê vì cái lạnh rét, giống như thịt con trâu chết.'

+ So sánh màu da người với da con trâu chết.

+ Hiệu ứng: Hình ảnh gợi lên sự tử thần như một biểu tượng của đau đớn, nghèo đói trong cuộc sống của gia đình nhà mẹ Lê.

- 'Gió bấc lạnh như lưỡi dao sắc đâm vào da.'

+ So sánh hơi gió lạnh như lưỡi dao sắc châm vào da.

+ Tác dụng: Làm nổi bật thời tiết khắc nghiệt, lạnh leo của mùa đông, nhấn mạnh sự khó khăn của gia đình nhà mẹ Lê.

Câu 3:

Đoạn trích nói về cuộc sống khó khăn, cơ cực của gia đình nhà mẹ Lê. Trong những ngày rét, khi không có người thuê, mẹ Lê phải đi làm mướn để kiếm gạo cho đàn con đói. Cảnh đàn con khóc đói, vài đứa đi mót lúa để có chút thức ăn khiến cho nỗi đau nghèo khổ hiện rõ.

Câu 4:

Bài viết của học sinh cần chứa những ý sau:

- Mô tả cuộc sống hàng ngày đầy khó khăn, vất vả của gia đình nhà mẹ Lê.

- Phân tích chi tiết nội dung chính của đoạn trích:

+ Mẹ Lê tận tụy yêu thương đứa con đông đảo: Bằng cách nỗ lực lao động, mẹ Lê luôn đảm bảo con cái có đủ ăn. Những ngày rét buốt, mẹ ôm ấp, sưởi ấm cho con, truyền đạt tình thương mẹ dành cho gia đình.

+ Trong những ngày khó khăn, đám con lớn của mẹ Lê đi mót lúa về để mẹ nấu cơm.

=> Mặc dù đối mặt với đói khốc liệt, gia đình nhà mẹ Lê vẫn tỏ ra quan tâm và yêu thương lẫn nhau.

- Suy nghĩ cá nhân về nội dung đoạn trích: Tôi ngưỡng mộ tinh thần và ý chí kiên cường của người mẹ trong hoàn cảnh khó khăn.

Đọc hiểu, Tóm tắt tác phẩm Nhà mẹ Lê một cách ngắn gọn và sinh động nhất

II. Đọc hiểu Nhà mẹ Lê mẫu số 2:

'Nhà mẹ Lê là hình ảnh một gia đình đặc sắc với một người mẹ và mười một đứa con. Bác Lê, người mẹ mạnh mẽ và kiên cường, da mặt và chân tay rắn chắc như quả trám khô. Khi bác mới đến thành phố, sự chú ý của mọi người đổ dồn vào đám con đông đảo: mười một đứa, với đứa nhỏ nhất vẫn còn được bế trên tay.

'Ngôi nhà cuối phố nơi mẹ con bác ta sinh sống khá lụp xụp giống như các căn nhà khác. Người sống chật chội trong không gian hẹp với chiếc giường nan gãy nát. Mùa đông, đám con và mẹ nằm ngủ trên ổ rơm, hình ảnh trông giống như một ổ chó với chó mẹ và chó con. Đối với những gia đình nghèo như bác Lê, căn nhà đó cũng là nơi tượng trưng cho sự đoan trang trong nghèo khó. Bác Lê cả ngày lao động, cố gắng kiếm đủ để nuôi mười một đứa con. Dù buổi sáng hay buổi tối, bác ta phải làm mướn cho những người có ruộng trong làng để có ít nhất một bữa ăn cho đám con đói đến chờ.'

(Trích 'Nhà mẹ Lê' - Thạch Lam)

Câu 1: Xác định phương thức diễn đạt trong đoạn trích trên.

Câu 2: Nhân vật chính trong đoạn trích là ai và hoàn cảnh của họ ra sao?

Câu 3: Câu 'Trong mùa rét, khi gió bắc cắt lạnh như lưỡi dao vào da, bác Lê lo sợ, vì không ai thuê mướn bác làm việc gì nữa.' sử dụng biện pháp tu từ so sánh. Tác dụng của biện pháp tu từ này là gì?

Câu 4: Em hãy viết đoạn văn từ 5-7 câu miêu tả về nhân vật mẹ Lê trong đoạn trích trên.

* Đáp án đề đọc hiểu số 2:

Câu 1: Phương thức diễn đạt trong đoạn trích trên là tự sự và miêu tả.

Câu 2: Nhân vật chính trong đoạn trích là ai và hoàn cảnh của họ như thế nào?

Câu 2:

- Trong truyện, nhân vật chính là mẹ Lê.

- Mẹ Lê sống trong cảnh nghèo đói, với đến mười một người con. Ngày nắng hay ngày rét, chị phải thức dậy sớm, làm công thuê để kiếm sống cho gia đình.

Câu 3:

- Sử dụng biện pháp tu từ: Mô tả chỗ nằm của mẹ con chị Lê như một ổ chó, trong đó chị Lê là chó mẹ, các con là chó con.

=> Tác dụng: Nhấn mạnh cuộc sống khó khăn, đầy cơ cực của gia đình nhà mẹ Lê.

Câu 4:

a) Bắt đầu đoạn văn: Trình bày về đoạn trích 'Nhà mẹ Lê' của Thạch Lam.

b) Phần thân đoạn:

- Mẹ Lê đang nuôi dưỡng đến mười một đứa con.

- Gia đình sống trong điều kiện nghèo đói, đầy khó khăn.

- Mẹ Lê thường xuyên thức dậy sớm, làm việc cật lực để kiếm sống cho các con, từng bữa ăn là những nỗ lực không ngừng => Tình mẫu tử sâu sắc, người mẹ yêu thương và chăm sóc con cái.

=> Tình cảm mẫu tử cao quý, ấm áp. Dù trong hoàn cảnh khó khăn, người mẹ vẫn không bao giờ từ bỏ con cái, luôn nỗ lực để đảm bảo chúng không phải đối mặt với đói nghèo.

c) Phần kết bài: Chia sẻ cảm nhận về tâm huyết của mẹ Lê.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - KẾT THÚC - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

'Nhà mẹ Lê' là một tác phẩm nhẹ nhàng nhưng chứa đựng sâu sắc. Hy vọng em đã rèn luyện được kỹ năng đọc hiểu qua câu chuyện ngắn này. Em cũng có thể tham khảo thêm các bài mẫu lớp 11 khác trên Mytour như: Nhận định về bài thơ Câu cá mùa thu - Văn mẫu lớp 11; Phân tích bài thơ Tự Tình 2 - Văn mẫu lớp 11.